Blog

İlk Cinsellik: Cinsel Şiddeti Nasıl Fark Edebilirim?

Mayıs 24, 2022

Bu blog yazısı cinsel şiddet ve flört şiddeti hakkında çeşitli bilgiler içermektedir; bu bilgiler şiddete dair hafızamızı canlandırabilir veya üzerimizde tetikleyici etkiler yaratabilir. Bunu fark edersek, derin ve yavaş nefesler alarak rahatlamayı ve okumaya ara verip kendimizi hazır hissettiğimizde devam etmeyi deneyebiliriz.

Önceki bölümlerde ilk cinselliğe dair hazır olmaktan; hazır olmanın duygusal ve fiziksel boyutlarından ve bununla beraber cinselliğin güvenli bir şekilde gerçekleşmesinden; beklentilerden, iletişim ve onaydan bahsetmiştik. Bunlar her ne kadar güvenli ve zevkli bir cinselliğin yaşanması için önemli etkenler olsa da bazen cinsellik deneyimi güvensiz bir şekilde yaşanabiliyor. Cinsellikte güvenli hissettirmeyen davranışlar ve tutumlar, cinsellikten ziyade, cinsel şiddet olarak tanımlanabileceği için kişilerin yaşamında fiziksel, sosyal ve psikolojik sonuçlara neden olabilir. Dolayısıyla ilk cinselliği konuşurken cinsel şiddeti de konuşmak oldukça önemlidir.

Peki güvenli olmayan davranış ve tutumlar nelerdir?

İlk cinsellik bazı kişiler için olumsuz bir şekilde gerçekleşebilir. Eğer cinselliği henüz deneyimlemediysen, bu senin de olumsuz bir şekilde deneyimleyeceğin anlamına gelmez. Aynı şekilde, ilk deneyimleri olumsuz olan kişilerin diğer cinsellik deneyimlerinin de bu şekilde devam edeceği anlamına da gelmemektedir. Cinselliğin kapsamı ve karşılıklı onaya dayalı güvenli cinsellik ile ilgili detaylı bilgi için eğitim modülümüze bakabilirsin.

Güvende hissedilmemesine sebep olan ifadeler, davranışlar ve tutumlar sözel, duygusal veya fiziksel bir şekilde gelişebilir. Güven vermeyen; baskı, korku ve tehdidin olduğu; onay dışı cinsel eylemler cinsellik değil cinsel şiddettir ve yakın partnerler ilişkilerinde flört şiddeti ile birlikte görülebilir. Şiddeti ve şiddet türlerini tanımak; olası şiddet durumları ile karşılaşıldığında, şiddetin fark edilmesi ya da önlenmesine yardımcı olabilir. Bununla birlikte, unutmamak gerekir ki, şiddet deneyimlerini her zaman fark etmek ve içinden çıkmak kolay olmayabilir. İyi hissetmediğimiz deneyimleri tanımlamakta güçlük çekiyorsak sosyal destek mekanizmalarını kullanmak bu açıdan önemlidir.

Bazı araştırmalar, kişilerin şiddet konusundaki farkındalığının şiddet deneyimini tanımlamasını da kolaylaştırdığını göstermektedir. Bu veri oldukça önemlidir çünkü şiddeti veya faili tanımlayamama durumları kişilerin kendilerini suçlamalarına sebep olabilmektedir. Bu durum da şiddetin kişiler üzerindeki olumsuz etkilerini arttırabilmektedir. Hem ne olup bittiğini anlamlandırma ihtiyacı hem de toplumda yerleşmiş olan yanlış inanışlar sebebiyle cinsel şiddetten hayatta kalan kişiler, kendilerini suçlama veya sorumlu tutma eğiliminde olabilir. Bu durum aynı zamanda maruz bırakılan şiddetin inkâr edilmesi süreçlerine de neden olabilir. Böyle hissedildiği durumlarda, kişilerin hiçbir koşulda maruz bırakıldıkları şiddetin sorumlusu olmadıklarını ve şiddeti hak etmediklerini kendilerine hatırlatabilmesi önemlidir.

“Cinsel Şiddet” nedir?

“Onay almaksızın, onay inşa ederek veya onay almanın söz konusu olamayacağı* durumlarda kişinin/kişilerin uyguladığı, cinselliğe yönelik teşebbüs ve tehdit içeren her türlü eylem, davranış ve müdahale.”

Cinselliğin araç olarak kullanıldığı ya da kişinin cinsiyetini, cinsel kimliğini, cinsel yönelimini, toplumsal cinsiyetini veya toplumsal cinsiyet ifadesini hedef alan, onayın var olmadığı, istenmeyen, gerçekleşmiş, teşebbüs edilmiş veya tehdit boyutunda kalmış eylem ya da davranışlardır. Eylem gerçekleşmemiş ve girişimde kalmış olabilir. Cinsel şiddete yönelik gözdağı, şantaj ve farklı tehdit davranışları olabilir. Bir kişinin bedensel ve/veya cinsel bütünlüğüne yönelik bir müdahale de olabilir.

*Kişi alkol veya uyuşturucu etkisi altında ise, bedensel veya zihinsel/ruhsal olarak onay vermekte yetersiz durumda ise, kişinin ilaç vb. madde ile direnci kırıldı ise, taraflardan biri yetişkin, diğeri çocuk ise (18 yaşın altında ise); hayvan ise onay almak söz konusu olamaz.

Bir araştırmaya göre: her üç kadından en az biri, yaşamı boyunca yakın bir partner tarafından cinsel şiddete maruz bırakılıyor. Kadınlar cinsel şiddete en çok maruz bırakılan grup olsa da cinsel şiddete; cinsiyet, cinsiyet kimliğini ve cinsel yöneliminden bağımsız herkes maruz bırakılabilir. LGBTİ+’lar da toplumsal cinsiyete dayalı şiddet konusunda yüksek risk altındadır. Bununla beraber, göçmenler, engelliler, gençler ve diğer kilit gruplar da cinsel şiddeti katmanlı bir şekilde deneyimleyebiliyor.

“Onay İnşası” nedir?

“Kişinin onay vermediği herhangi bir cinsel davranışta onay almak için kişinin karar verme yetisini manipüle etmek.”

Israr, yalan, duygusal tehdit, ikna süreçleri (hediyeler, maddi destek ve ikram), duygusal baskı (kişiye kendini suçlu hissettirme), kaygıyı azaltma (birliktelik üzerine verilen güvenceler) gibi fiziksel zorlama içermeyen yöntemler kullanılır. Arzu ve onay birbirine karıştırılmamalıdır. Bir kişiyi ya da cinsel davranışı arzulamak, o davranışa onayınızı olduğu anlamına gelmez.

Her birey cinsiyetinden/cinsel kimliğinden bağımsız olarak, cinsel davranışlara onay vermeyi veya vermemeyi seçer. Onayın inşa edilmesi, bu seçimlerin bulanıklaşmasına ve hayatta kalanın maruz bırakıldığı şiddeti çok sonra fark etmesine sebep olabilir.

Onay inşasını başkaları üzerine kurabildiğimiz gibi, toplumun dayattığı rollerle kendimiz üzerinde de kurabiliriz. Onay inşasının sorgulanması; kendimizi ve birbirimizi dinleme, iletişim kurma, bilgilerimizi değil duygularımızı anlama ve ifade etme, sınırlara saygı gösterme üzerine bir güçlenme ve özgürleşme sürecidir.

Peki “Flört Şiddeti” nedir?

“Duygusal, romantik, cinsel bir beraberlik içerisinde ya da beraberlik bittikten sonra partnerlerden birinin diğeri – ya da birbiri – üzerinde güç ve kontrol kazanmaya çalıştığı, zarar verici davranışlar biçimleri.”

Flört şiddeti ve güvensiz davranışlar, ciddi ya da sıradan, kısa ya da uzun süreli; heteroseksüel, biseksüel ya da eşcinsel; tekeşli ya da çok eşli kişilerin farklı şekillerde tanımladığı ya da yaşadığı herhangi bir ilişki biçiminde gözlemlenebilir. Literatürde yaygın olarak, flört şiddeti kavramı kullanılmakla birlikte, “sevgili şiddeti”, “romantik partner şiddeti”, “yakın partner şiddeti”, “ilişki içi şiddet” gibi kavramlar da bu şiddet türünü ifade etmek için kullanılabilir.

Zarar verici davranışlar; partneri kontrol etmek için sözel, duygusal, sanal, fiziksel ya da cinsel şiddetin uygulandığı ya da tehdit olarak kullanıldığı pek çok farklı biçimde gerçekleşebilir. Bu bağlamda istersen, Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği’nin güvenli ilişkiler odağında yürüttüğü gençlik çalışmalarına göz atabilirsin.

Ne yapmalı veya Neler yapılabilir?

Şiddetin her türlüsü beklenmeyen ve olağan dışı bir durum olduğu için şiddet sonrası ne yapacağını bilememe durumu veya kafa karışıklığı doğaldır. Cinsel şiddet sonrasında yalnız ve çaresiz olmadığımızı hatırlamak önemlidir. Kendi sürecimizde, kendi ihtiyacımıza dair birçok destek mekanizmasını oluşturabilir ya da oluşturabilmek için destek isteyebiliriz. Öz yardım adımları ve yakınlarımızdan alacağımız desteğin yanı sıra; tıbbi veya psikolojik destek almak, şiddeti bildirmek gibi haklarımız olan hizmetleri de içeren çeşitli seçenekleri değerlendirebiliriz. Araştırmalar, ilk cinselliği onaya dayalı olmayan kişilerin olumsuz psikolojik süreçler geçirebilme ihtimalinden bahsederek, gerekli durumlarda destek alınmasının öneminin altını çizer.

Cinsel şiddete maruz bırakıldım veya bırakılma endişesi yaşıyorum. Ne yapabilirim?

Şiddet sonrası iyileşme süreci kişiden kişiye değişebilmekle beraber bazen kısa, bazen de uzun sürebilen; çıkışlar kadar inişlerin de olduğu bir süreç olabilir. Tekrar tekrar yalnız olmadığımızı hatırlamak önemlidir. Elbette sürekli güçlü kalmaya çalışmak zorunda değiliz. Pek farkında olmasak da destek alabileceğimiz farklı alternatifler her zaman vardır. Bunları bilmek, bizlere neyin iyi geleceğini keşfetmemize, dolayısıyla güçlenmemize yardımcı olabilir.

Cinsel şiddetin üzerimizdeki olumsuz etkileri ile başa çıkma becerilerini geliştirebilmek için bir uzmandan destek almak, tahminimizden fazla destekleyici olabilir. Bizi zorlayıcı duygu değişimleri, bize şiddeti hatırlatan uyarıcılar, geri dönüşler, travma sonrası stres bozukluğu, depresyon gibi travmatik etkiler yaşayabiliriz. Cinsel şiddet sonrası iyileşme ve güçlenme sürecimizde bizi yargılamayan, güvenebileceğimiz ve cinsel şiddet konusunda deneyimli uzmanlardan psikolojik danışmanlık ve terapi desteği almamız önemlidir.

Eğer cinsel şiddete maruz bırakıldıysanız ya da bırakıldığınızı düşünüyorsanız veya bunlardan endişeleniyorsanız Cinsel Şiddetle Mücadele Derneği’nin Cinsel Şiddet Destek Sistemi üzerinden hem psikolojik hem de hukuki danışmanlık için başvuruda bulunabilir ve güvenli danışmanlık hizmeti alabilirsiniz.

Yalnız değiliz, destek istemek hakkımız!

Kaynaklar