Blog

Jinekolojik Şiddet

Nisan 10, 2022

Sağlığı koruma ve oluşabilecek sağlık sorunlarını önlemede düzenli sağlık kontrolleri önemli bir yere sahiptir. Gerektiğinde; yolunda gitmeyen durumlarda, doğumda, doğum sonrası bakımda, cinsel yolla aktarılan enfeksiyonlarda ve diğer sağlık durumlarında jinekolojik muayene yapılabilmektedir. Tanı, tedavi veya sağlığın korunması için şiddetten uzak, kişiye ve ihtiyaca göre yapılandırılmış jinekolojik muayene önemlidir.

Jinekolojik muayeneler öncesinde, sırasında ve sonrasında danışanların sağlık hizmet sunucuları tarafından maruz bırakıldığı psikolojik, sözel ve fiziksel şiddete jinekolojik şiddet denir.

Peki, neler jinekolojik şiddet olabilir?

Mahremiyete özen gösterilmemesi,
Alay edici şekilde bakılması, alay edilmesi,
Sert, aceleci, duyarsız davranılması,
Danışana ses yükseltilmesi veya fiziksel saldırıda bulunulması,
Muayeneden önce gerekli açıklamaların yapılmaması,
Yapılan işlem sırasında saygılı ve nazik davranılmaması,
Jinekolojik muayene için açıklayıcı ve net bir şekilde izin alınmaması,

Danışanın gebeliğini sonlandırma isteğine rağmen vazgeçmesi için müdahalede bulunulması,
Gebenin, gebeliğini sonlandırmak için ikna edilmeye çalışılması,
Sağlık çalışanının kendi değer yargılarına göre yönlendirici ve yargılayıcı sorular sorması,
Danışanın cinsiyeti, cinsel yönelimi, yaşı, mesleği gibi kimlikleri sebebiyle ayrımcılığa maruz bırakılması

Yukarıda listelenen durumlar jinekolojik şiddet örnekleri olarak sayılabilir. Ancak tanımında da belirtildiği gibi jinekolojik şiddetin kapsamına kişilerin kendini iyi hissetmediği daha pek çok farklı durum girebilir.

Farklı öznelik deneyimleri jinekolojik şiddeti katmanlaştırabilmektedir. Özellikle kadınlar ve LGBTİ+lar cinsiyet ve cinsel kimlik temelli ayrımcılık sebebiyle bu durumdan daha fazla etkilenebilmektedir. Jinekolojik şiddetin etkilerinden bazıları; utanma, korku, suçluluk, güçsüz hissetme, ağrı, travma, depresyon gibi ciddi sağlık sorunları olabilir. Olumsuz bir deneyim yaşandığı veya yaşanma olasılığı/varsayımı ile ilerleyen dönemde kişiler muayene olmayı reddedebilir. İyileşme süreci uzayabilir. Hastalığın veya rahatsızlığın tanı ve tedavisinin konmasında gecikme olabilir veya hiç olmayabilir. Bu durum sadece danışanı değil, aslında tüm sistemi ve bu sistemde emek gösteren herkesi etkileyebilir.

Burada unutulmaması gereken önemli hususlardan biri acil hallerde sağlık profesyonelinin kişinin en yüksek yararını düşünerek müdahalelerde bulunurken açıklama yapma ve tam bilgilendirilmiş onam alma işlemini ve muayene için izin isteme sorumluluğunu atlayabilmesidir. Belirtildiği gibi acil hallerde kişinin hayatını kurtarma, oluşabilecek zararlardan kişiyi kurtarma veya en az zararla kişiyi kurtarma esastır ve bu durumlar jinekolojik şiddet olarak değerlendirilmez.

Şiddetin her türlüsü suçtur. Şiddet, insan hakkı ihlalidir. Hasta hakları temelini insan haklarından alır. Hasta haklarının içerisinde; sağlık kuruluşunu seçme ve değiştirme, tedaviyi reddetme ve durdurma, onam alınması, öncelik sırasının belirlenmesini isteme, güvenlik, insani değerlere saygı gösterilmesi, saygınlık görme, müracaat-şikâyet ve dava hakkı, personeli tanıma-seçme ve değiştirme, mahremiyete saygı gösterilmesi gibi haklar mevcuttur. Eğer bir hak ihlali ile karşı karşıya kalındıysa Sağlık Bakanlığı İletişim Merkezine 184 numarası üzerinden ve Cumhurbaşkanlığı İletişim Merkezine 150 numarası üzerinden ihlaller iletilebilir. Ayrıca hastanelerin hasta hakları birimlerine de şikayette bulunmak mümkündür. Bunun yanında sağlık personeline yönelik şiddetin de suç ve hak ihlali olduğu ve var olan şikayet mekanizmalarını işleterek süreçleri ilerletmenin önemli olduğu unutulmamalıdır.

Kaynakça